Według terminologii Unii Europejskiej i Rozporządzenia nr 1831/2003 „Konserwanty to: substancje lub, w stosownym przypadku, drobnoustroje, które chronią paszę przed zepsuciem spowodowanym drobnoustrojami lub ich metabolitami”.
Dodatki kiszonkarskie to substancje, do których zalicza się drobnoustroje czy też enzymy, których wprowadzenie ma na celu poprawkę jakości zakiszanego materiału oraz przyczyniają się do poprawnej stymulacji fermentacji mlekowej.
Podkówka i Podkówka (2013) zwracają uwagę, że choć dodatki mikrobiologiczne (inokulanty) czy też chemiczne, popularnie nazywane „konserwantami”, nie są zgodne z terminologią jaką operuje Unia Europejska.
Dodatek do kiszenia, bez względu na pochodzenie, powinien:
- Wpływać na utrzymanie stabilności tlenowej;
- Redukować straty;
- Podwyższyć wartość pokarmową paszy;
- Zwiększyć pobranie suchej masy przez zwierzęta;
- Wpływać na ograniczenie rozwoju niepożądanej mikroflory: Clostridium, Listeria;
- Wpływać na zmniejszenie wycieku soku;
Według jednego z podziałów wyróżnia się następujące dodatki:
Dodatki wpływające na fermentację mlekową
Do tej grupy dodatków zalicza się substancje czy też inne pasze, zawierające dużo łatwo fermentujących węglowodanów np. śruty zbożowe, melasa, susz buraczany.
Melasa: najczęściej używana substancja do zakiszania roślin o minimum 25% suchej masy, gdyż wtedy nie istnieje ryzyko, że wycieknie ona wraz z sokiem kiszonkowym. Zaleca się stosowanie melasy w dawkach 2-4%.
Dodatki mikrobiologiczne (inokulanty).
Dodatki mikrobiologicznie, zwane także inokulantami, zawierają zliofilizowane bakterie kwasu mlekowego w formie homofermentacyjnej (Pediococcus acidi lacti, Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum, Enterococcus faecium) oraz heterofermentacyjnej (Lactobacillus brevis, Lactobacillus bushneri). Dodatki kiszonkarskie mikrobiologiczne mogą zawierać wyłącznie bakterie kwasu mlekowego, a także dodatki innych mikroorganizmów czy względnie enzymy (np. hemicelulaza). Zastosowane inokulanty przyczyniają się do opanowania przez odpowiednie, pożądane bakterie środowiska, co sprawia, że fermentacja mlekowa staje się dominującą. Produkty fermentacji pozytywnie wpływają na stabilność tlenową kiszonki.
Dodatki chemiczne o działaniu zakwaszającym
Bazą tych dodatków są kwasy mineralne, a także ich sole. Obniżają one dość szybko odczyn kiszonki, co wpływa na zahamowanie niepożądanej mikroflory, np. bakterii kwasu masłowego czy też bakterii gnilnych. W związku z ich właściwościami korozyjnymi, ich stosowanie jest mało popularne. Kowalski (2009) wspomina także, że stosowanie dodatków o działaniu zakwaszającym wpływa negatywnie na organizm przeżuwaczy.
Dodatki chemiczne o wybiórczym działaniu na mikroorganizmy
W składzie tych dodatków znajdują się kwasy organiczne lub ich sole (kwas mlekowy, benzoesowy, mrówczan czy też kwas mrówkowy). Ograniczają one rozwój takich bakterii jak Listeria czy Clostridium. Wobec bakterii kwasu mlekowego nie zaobserwowano reakcji. W porównaniu do dodatków o działaniu zakwaszającym, omawiana grupa dodatków wpływa na stabilność tlenową kiszonki.
Dodatki enzymatyczne
Bazą omawianej grupy zakiszaczy są enzymy, które dostarczają bakteriom kwasu mlekowego składniki pokarmowe w wyniku hydrolizy węglowodanów strukturalnych.
Dodatki biologiczno-chemiczne
Dodatki te składają się z części chemicznej w postaci soli takich jak np. sorbinian potasu czy też benzoesan sodu oraz biologicznej w postaci homofermentacyjnych bakterii kwasu mlekowego.
Inne dodatki
Do tej grupy zalicza się inne dodatki o zróżnicowanym działaniu na kiszonkę. Mogą mieć na celu np. poprawa stabilności tlenowej, czy wzbogacenie w azot, poprzez zastosowanie mocznika.
mgr inż. Agnieszka Szumańska
(0)
Comments are closed here.